Motoryka mała i duża – czym są i czym się od siebie różnią

Pojęcie motoryka odnosi się do umiejętności poruszania się i sprawności fizycznej człowieka. Na motorykę składają się między innymi koordynacja, równowaga, ruchomość, szybkość, sprawność, wydolność. Wyróżnia się dwa podstawowe rodzaje motoryki: motorykę dużą- odnoszącą się do obszernych ruchów całego ciała, oraz motorykę małą – odnoszącą się do precyzyjnych ruchów umożliwiających świadome poruszanie dłonią i palcami.

Rozwój motoryki małej i dużej jest kwestią indywidualną każdego dziecka. Dla każdego przebiega w jego własnym tempie, choć oczywiście kolejne etapy tego rozwoju są wspólne dla wszystkich.

Rozwój motoryki dużej

Prawidłowy rozwój motoryki dziecka rozpoczyna się już od chwili jego narodzin. Postępy w rozwoju motoryki dużej wpływają na prawidłowy rozwój układu nerwowego dziecka.

W początkowym okresie motoryka duża to poczucie własnego ciała, stopniowe wykonywanie ruchów zamierzonych, turlanie się, raczkowanie, chodzenie. W późniejszych etapach rozwoju do repertuaru motoryki dużej dziecka dochodzi jazda na rowerze, rzucanie, chwytanie, bieganie, skakanie itp.

Niezmiernie istotna dla rozwoju dużej motoryki dziecka jest możliwość swobodnej zabawy. Dzieci w sposób naturalny lubią aktywność fizyczną. Ulubione zabawki dziecka – rowery, rolki, deskorolki, trampoliny, huśtawki – wszystkie sprzyjają rozwojowi sprawności fizycznej. Poprzez zabawę dziecko doskonali koordynację, równowagę, szybkość, precyzję- czyli składowe dużej motoryki.

Źródło: Pexels

Rozwój motoryki małej w pierwszych latach życia dziecka

Aby rozwój małej motoryki dziecka przebiegał prawidłowo, musi ono najpierw opanować podstawowe ruchy motoryki dużej. Motoryka mała nie jest umiejętnością wrodzoną, a jej rozwój i doskonalenie wymaga ćwiczeń i praktyki. Jest zestawem precyzyjnych ruchów ręki i palców wymagających koordynacji ręka – oko.

Motoryka mała przykłady

Rozwój małej motoryki rozpoczyna się we wczesnym okresie życia dziecka i początkowo polega na praktyce chwytania, ściskania, puszczania. Dziecko ćwiczy umiejętności małej motoryki manipulując zabawkami, naciskając, ciągnąc, chwytając.

Stopniowo sprawność dłoni zwiększa się i czas na kolejne umiejętności- chwytanie łyżki, trafianie nią do buzi, układanie klocków. Stopniowo ruchy rąk stają się coraz bardziej skoordynowane i celowe, a ruchy dłoni coraz bardziej precyzyjne.

Motoryka mała – przykłady z przedszkola

Duży nacisk na rozwój małej motoryki dziecka kładziony jest w okresie przedszkola. Maluchy wykonują wtedy sporo zabaw i ćwiczeń wymagających skupienia i koordynacji: rysowanie swobodne, rysowanie szlaczków, rysowanie po śladzie.

Wszystkie te ćwiczenia poprzez zabawę przygotowują dziecko do nauki czytania i pisania. Wśród zabaw poprawiających sprawność manualną maluchów polecane są również: cięcie nożyczkami, nawlekanie koralików na sznurek, zabawa plasteliną, ugniatanie ciasta.

Sporo jest również zabawek przeznaczonych dla maluchów w wieku przedszkolnym, opartych na umiejętności manipulowania dłońmi – układanki, klocki, puzzle, koraliki. Dziecko ćwiczy małą motorykę bawiąc się przy tym doskonale.

Źródło: Pexels

Wpływ motoryki małej na umiejętność czytania i pisania

O ile łatwo nam jest sobie wyobrazić związek umiejętności z zakresu małej motoryki z umiejętnością pisania, o tyle ten sam związek w odniesieniu do umiejętności czytania już tak bardzo oczywisty nie jest. A jednak!

Sprawności manualne naszego malucha zwiększają jego umiejętności czytania i rozumienia czytanych treści. Jak to możliwe? Sprawność ręki dziecka wymaga od niego ćwiczenia zdolności koncentracji oraz koordynacji pracy ręki z okiem (i mózgiem). Na tych właśnie umiejętnościach opiera się późniejsza zdolność czytania.

Rozwój małej i dużej motoryki a rozwój poznawczy dziecka

Rozwój poznawczy dziecka, rozwój jego umysłu i sprawność jego zmysłów jest bezpośrednio powiązany z rozwojem motorycznym. Harmonijny rozwój sprawności fizycznej dziecka idzie w parze z rozwojem jego zdolności poznawczych. Zabawki stymulujące rozwój sprawności manualnych zwiększają spostrzegawczość, myślenie analityczne i integrację sensoryczną.

Źródło: Pexels

Wspieranie rozwoju małej i dużej motoryki

Zdarza się, że rozwój motoryki dziecka jest opóźniony, lub nie przebiega tak harmonijnie jak byśmy tego oczekiwali. Bywa że dziecko w niektórych sprawnościach fizycznych rozwija się mniej sprawnie niż jego rówieśnicy. W większości przypadków nie są to objawy niepokojące, jednak chcielibyśmy swojemu dziecku pomóc.

Co zrobić w takiej sytuacji? Czy istnieją sposoby na poprawienie lub przyspieszenie rozwoju motorycznego dziecka? Oczywiście że tak! Wspieranie motoryki dziecka – zarówno małej jak i dużej – to spora dawka dobrej zabawy.

Rozwój dużej motoryki wspierają wszystkie zabawy ruchowe zorganizujmy więc swojemu dziecku tory przeszkód, slalomy, przeszkody i urządzajmy domowe zawody sportowe. Rozwój małej motoryki wspierają wszelkie zabawy angażujące pracę dłoni i palców.

Początkowe malowanie palcami czy lepienie z plasteliny, poprzez wycinanie nożyczkami, zabawę klockami i nawlekanie koralików, aż do precyzyjnego wycinania i składania modeli – wszystkie te aktywności poprawiają małą motorykę dziecka.